Hôm nay là ngày 30 tháng 5 năm 1795. Đây cũng là ngày thượng triều định kỳ của nhà Tây Sơn. Vừa khéo hai ngày nữa là đến lúc đoàn sứ bộ Anh Cát Lợi về nước.
"Hoàng thượng giá lâm, bá quan mau vào tấn kiến
"Đoàn bá quan văn võ lục tục xếp hàng ở sân chầu. Khác với mọi lần, Toản không cho chầu triều trong chính điện mà lại sai người đặt Long kỷ trước sân chầu. Hôm nay, cậu muốn gặp toàn thể bá quan cùng nhóm ba trăm người vượt qua kỳ thi ba năm trước. Cổ nhân dạy,"nuôi quân nghìn ngày, dùng trong một giờ". Đây chính là lúc Toản sử dụng những người do mình chọn lựa từ những ngày đầu khi mới xuyên việt đến đây.
Không chờ thái giám xướng câu hỏi bá quan có điều gì cần tấu, Toản đã lên tiếng trước:
- Hôm nay Trẫm không muốn bàn đến Quốc sự. Trẫm chỉ muốn cùng chư vị khanh gia tâm sự mà thôi. Các khanh cũng chưa ăn sáng đúng không? Trẫm đã có dặn trước Ngự Thiện phòng chuẩn bị sẵn rồi.
Đoạn, tiểu Thái ở bên cạnh hiểu ý, ra hiệu cho người mang điểm tâm lên cho bá quan. Chờ mọi người ổn định chỗ ngồi và thức ăn được bày biện xong, Toản đặt câu hỏi:
- Theo các khanh, tình hình của nhà Thanh thế nào?
- Khải bẩm, – Phan Huy Ích lên tiếng. – Theo như tình hình hiện tại, nhà Thanh đang nguy trong sớm tối.
- Vì sao?
- Càn Long sắp quy tiên, vua mới nối ngôi nhưng không chắc đủ sức để trấn áp. Trong những năm cuối cùng này của mình, Càn Long lại để nịnh thần Hoà Thân cùng đám tay chân lộng hành. Hiện giờ nhà Thanh đang phải ngoài lo ngoại xâm, trong ưu nội loạn.
- Nội ưu thì bá quan ở đây ai cũng hiểu.
Còn ngoại xâm, khanh nói, có nước nào uy hiếp được Thanh triều à?
- Khải bẩm, có ít nhất năm nước. Đó là Anh Cát Lợi, Phú Lang Sang, Nga La Tư, Phổ, Hà Lan. Theo thần suy đoán, hiện nay Càn Long còn tại vị, tuy y không còn minh mẫn như xưa nhưng Thanh triều vẫn còn yên ổn. Lúc y không còn nữa cũng chính là thời điểm phương Tây sẽ có hành động.
Ngoài ra, còn phải kể đến một nước mới nổi nữa là Nhật Bổn.
- Khanh nói năm nước đầu, Trẫm có thể tin. Nhưng Nhật Bổn cũng chỉ là một nước chư hầu, làm sao có thể uy hiếp được.
- Khải bẩm, – Ích nói tiếp. – Thời gian gần đây, Nhật Bổn đang có những cải tổ, tuy là chưa nhiều nhưng ít ra giúp nước họ mỗi ngày một mạnh hơn. Các thương nhân Nhật Bổn gần đây túa đi khắp nơi làm ăn. Cũng nhờ vậy, họ đã mua được nhiều loại vũ khí mới, có khả năng uy hiếp rất lớn.
- Theo khanh, nếu các nước động binh, trong bao lâu Thanh triều sẽ gục ngã?
- Tối đa ba tháng, – Đô đốc Tuyết ứng tiếng.
- Thế các khanh biết vì sao Thanh triều mỗi ngày một suy yếu không?
- Theo thiển ý của thần, – bước ra là một người trong nhóm ba trăm. – Thanh triều sẽ suy yếu chính là do chính sách bế quan tỏa cảng của họ. Các nước phương Tây đến cuối cùng cũng chỉ muốn giao thương buôn bán mà thôi. Thanh triều đóng cửa, thương nhân của họ không thể vào buôn bán.
Vả lại, Thanh triều còn tự cao, cho mình là Thiên tử, không ai bằng. Thế nên không chịu tiếp thu cái mới, đất nước càng ngày càng lạc hậu
- Theo các khanh, Đại Việt, hay nói đúng hơn là triều Tây Sơn chúng ta bây giờ so với các nước khác như thế nào?
- Theo thần thấy, – Ngô Thì Nhiệm thưa. – Bệ hạ nên phân định rõ là so với các nước Phương Đông hay Phương Tây.
- Có gì khác sao? – Toản hỏi.
- Khải bẩm, khác rất xa. Nếu nói là so với phương Đông, thần tự tin chúng ta tuyệt không thua một nước nào. Nhà Thanh rơi vào suy yếu là điều tất yếu. Thế nên, nếu nói lúc này ta đã vượt qua nhà Thanh cũng không ngoa. Còn nói về phương Tây, phải nói thật rằng chúng thần không dám võ đoán.
Họ quá bí ẩn so với chúng ta.
- Khải bẩm, – bước ra là một người trong nhóm ba trăm. – Thần thấy, nếu so với các nước phương Tây, chúng ta thua kém nhiều lắm.
Lời vừa dứt, không ít quan viên xôn xao phản bác.
Cũng có người đồng tình, nhưng con số thì khỏi phải nói, rất ít. Phần đông các quan chọn yên lặng, nhất là các vị trong Bộ Chính trị. Bởi lẽ họ hiểu, khi đặt ra vấn đề như thế, nhà Vua đã có chủ đích. Và họ cũng tin, những chủ đích đó là đúng và mới mẻ.
- Ăn nói bậy bạ, – một vị đại học sĩ tiến lên. – Nhìn thử mà xem, nếu như chúng ta thua kém nhiều thì sao người Anh Cát Lợi lại lập bang giao với chúng ta. Rõ ràng chúng ta không thể thua kém họ được.
Nội dung chương bạn đang xem bị thiếu. Vui lòng truy cập website https://truyenabc.com để xem nội dung đầy đủ. Cảm ơn bạn đọc!